Şeker hastalarının sinsi düşmanı; Böbrek hastalıkları

Şeker hastalığının (diyabet) böbrekler üzerindeki olumsuz etkisine diyabetik nefropati adı verilir. Bu durum, kontrol altına alınmazsa böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir.

İşte bu hastalığın tanısı, önlenmesi ve zararını azaltmaya yönelik önemli bilgiler:

🔬 Tanı (Teşhis)

Diyabetik nefropati genellikle sinsi ilerler ve belirtileri (örneğin el/ayak şişliği, yorgunluk, yüksek tansiyon) hastalığın ilerleyen evrelerinde ortaya çıkar. Erken teşhis için düzenli tarama testleri hayati önem taşır.

* İdrarda Albümin (Mikroalbüminüri) Testi:

* Erken böbrek hasarının en hassas göstergesidir. Normalde idrarda çok az veya hiç protein (albümin) bulunmaz.

* İdrarda artan albümin kaçağı (mikroalbüminüri), böbreklerde hasar başladığını gösterir.

* Tip 1 diyabetlilerde tanıdan 5 yıl sonra, Tip 2 diyabetlilerde ise tanı konulduktan itibaren yıllık olarak bu test yapılmalıdır.

* Kan Kreatinin ve GFR (Glomerüler Filtrasyon Hızı) Testi:

* Kandaki kreatinin seviyesi ölçülerek böbreklerin süzme yeteneği (GFR) hesaplanır. GFR, böbrek fonksiyonu hakkında bilgi verir.

* Kan Basıncı Ölçümü:

* Yüksek tansiyon, hem böbrek hasarına yol açabilir hem de mevcut durumu kötüleştirebilir. Düzenli takip önemlidir.

✅ Önleme ve Zararını Azaltma (Korunma)

Böbrek hasarını önlemenin ve ilerlemesini yavaşlatmanın temelinde sıkı kontrol yatar.

1. Sıkı Kan Şekeri Kontrolü

* Böbrek hasarını önlemenin veya geciktirmenin en iyi yolu, kan şekeri seviyelerini hedeflenen aralıkta (genellikle doktorunuzun belirleyeceği HbA1c değerinde) tutmaktır.

* Bu, diyet, düzenli egzersiz ve ilaç/insülin tedavisine tam uyumla sağlanır.

2. Sıkı Tansiyon (Kan Basıncı) Kontrolü

* Yüksek tansiyon, böbrek hasarını hızlandıran önemli bir faktördür.

* Hedef kan basıncı genellikle 130/80 mmHg'nin altında tutulmalıdır.

* Doktorunuzun önereceği tansiyon ilaçları (genellikle ACE inhibitörleri veya ARB'ler) kullanılmalıdır. Bu ilaçlar böbrek koruyucu etkiye sahiptir.

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

* Sağlıklı Beslenme:

* Tuz tüketimini azaltın. (Günde 5 gramın altına düşürmek önerilir.)

* Doymuş yağ ve işlenmiş şekerden kaçının.

* Lif oranı yüksek, dengeli bir diyet uygulayın.

* Protein alımını dengeleyin. Doktorunuzun önerdiği miktarda ve türde protein tüketin. Aşırı protein böbreklerin yükünü artırabilir.

* Egzersiz:

* Günlük rutininize düzenli egzersizi dahil edin. Fiziksel olarak aktif olmak önemlidir.

* Kilo Kontrolü:

* İdeal kilonuzu korumaya çalışın. Gerekirse diyetisyen desteği alın.

* Sigarayı Bırakma:

* Sigara, böbrek hasarı riskini büyük ölçüde artırır. Tamamen bırakılmalıdır.

4. Dikkatli İlaç Kullanımı

* Doktorunuza Danışın: Reçetesiz satılan ağrı kesiciler (özellikle ibuprofen, naproksen gibi NSAİİ'ler) böbreklere zarar verebilir. Doktorunuza danışmadan kesinlikle kullanmayın.

* Radyolojik işlemler öncesinde kullanılan kontrast maddeler konusunda da dikkatli olunmalıdır.

5. Düzenli Takip

* Doktorunuzun önerdiği periyotlarda (genellikle yıllık) kan şekeri, kan basıncı, idrar albümin/kreatinin ve böbrek fonksiyon testlerinizi yaptırın.

Özetle: Diyabetli bir hastanın böbrek sağlığını koruması, kan şekeri ve kan basıncını sıkı kontrol altında tutmaktan, sağlıklı yaşam tarzını benimsemekten ve düzenli doktor kontrollerini aksatmamaktan geçer.

Bu konuda kişisel bir plan oluşturmak için Endokrinoloji ve/veya Nefroloji uzmanınızla görüşmelisiniz.